Cardiologie
Cardiologie onderzoekt en behandelt aandoeningen van het hart en de grote bloedvaten bij gezelschapsdieren. Hartaandoeningen komen vooral voor bij oudere honden en katten, maar kunnen ook aangeboren zijn. Dankzij moderne diagnostiek en gespecialiseerde behandelingen kunnen veel dieren een goede levenskwaliteit behouden, zelfs bij chronische hartproblemen.
Klepafwijkingen
De hartkleppen zorgen ervoor dat bloed in de juiste richting stroomt. Wanneer ze niet goed sluiten of verdikt zijn, ontstaat terugvloei of obstructie, wat leidt tot verminderde hartfunctie.
De meest voorkomende klepaandoening bij honden is degeneratieve klepinsufficiëntie, vaak van de mitralisklep (MMVD). Hierbij lekt bloed terug naar het atrium, waardoor het hart overbelast raakt. Symptomen zijn hoesten, verminderde inspanningstolerantie en kortademigheid. De aandoening is chronisch, maar medicatie kan de progressie vertragen en klachten verlichten.
Endocarditis ontstaat door bacteriële infectie van de hartkleppen, meestal secundair aan een andere infectie in het lichaam. De ontsteking beschadigt de klepstructuur en veroorzaakt lekkage of stolsels. Vroege diagnose via echocardiografie en bloedonderzoek is cruciaal. Intensieve antibioticatherapie en ondersteuning van de hartfunctie zijn noodzakelijk.
Hartritmestoornissen
Stoornissen in het hartritme tasten de efficiëntie van het hart aan en kunnen leiden tot duizeligheid, flauwtes of plotselinge zwakte.
Ritmestoornissen zoals atriumfibrillatie of ventriculaire extrasystolen (PVC’s) ontstaan door afwijkingen in de elektrische prikkelgeleiding van het hart. Ze kunnen primair voorkomen of secundair aan onderliggende hartaandoeningen. Diagnose gebeurt via ECG of Holter-monitoring. Behandeling varieert van medicatie tot pacemakerimplantatie, afhankelijk van type en ernst.
Bij een AV-blok wordt de elektrische impuls tussen boezem en kamer vertraagd of volledig onderbroken. Dit leidt tot een traag hartritme (bradycardie) en vermoeidheid. Extrasystolen (PVC’s) zijn voortijdige hartslagen die bij herhaling de pompfunctie kunnen verstoren. Correcte classificatie bepaalt de prognose en noodzaak tot interventie.
Hartfalen & hartspierziekten
Wanneer het hart onvoldoende bloed kan rondpompen, ontstaat hartfalen. De oorzaak ligt vaak bij structurele afwijkingen van de hartspier of kleppen.
Hartfalen ontstaat door verminderde pompfunctie waardoor vocht zich ophoopt in longen of buikholte. Typische tekenen zijn hoesten, snelle ademhaling, verminderde eetlust en zwakte. Behandeling omvat diuretica, ACE-remmers en andere medicatie om de belasting te verminderen en de circulatie te optimaliseren.
Bij gedilateerde cardiomyopathie (DCM) verzwakken de hartspiervezels, waardoor de hartkamers uitzetten en het pompvermogen afneemt. Dit komt vooral voor bij grote hondenrassen. Vroege diagnose via echocardiografie is essentieel, aangezien tijdige behandeling de overlevingsduur kan verlengen.
Hypertrofische cardiomyopathie (HCM) is de meest voorkomende hartaandoening bij katten. De hartspier verdikt, waardoor de kamerinhoud kleiner wordt en de vulling verstoord raakt. Dit kan leiden tot kortademigheid of trombo-embolieën. Behandeling is gericht op het verlagen van hartfrequentie en het verbeteren van ontspanning van de hartspier.
Aangeboren afwijkingen
Sommige dieren worden geboren met structurele hartdefecten die de bloedsomloop verstoren. Vroege detectie en chirurgische correctie kunnen levensreddend zijn.
Een persisterende ductus arteriosus (PDA) is een open verbinding tussen aorta en longslagader die normaal na de geboorte sluit. Dit veroorzaakt volumebelasting van het hart en leidt tot hartfalen als het onbehandeld blijft. Correctie via katheterisatie of chirurgie biedt meestal volledige genezing. Een persisterende rechter aortaboog (PRAA) veroorzaakt slikproblemen door compressie van de slokdarm, wat chirurgisch gecorrigeerd kan worden.
Stenosen beperken de bloedstroom uit het hart, wat de druk op de hartspier verhoogt. Symptomen variëren van vermoeidheid tot flauwtes bij inspanning. De behandeling bestaat uit ballonvalvuloplastie of chirurgie om de doorstroming te verbeteren en overbelasting te verminderen.
Hartzakje & borstvlies
Vochtophoping rond het hart of in de borstholte verstoort de normale ademhaling en bloedcirculatie.
Een ophoping van vocht in het hartzakje (pericard) kan de hartfunctie belemmeren. De oorzaak kan variëren van ontsteking tot tumor of trauma. Behandeling bestaat uit pericardcentese (drainage van het vocht) en eventueel chirurgische verwijdering van het pericard.
Pleurale effusie is een ophoping van vocht in de borstholte, vaak door hartfalen, ontsteking of tumor. Dit veroorzaakt ademhalingsmoeilijkheden. Diagnostiek omvat röntgen, echo en punctie. De behandeling bestaat uit afvoer via pleurale drainage of plaatsing van een thoraxpoort (pleural port) bij chronische gevallen.
Onderzoeken
Diagnose van hartziekten steunt op een combinatie van beeldvorming, elektrische metingen en klinische evaluatie.
Echocardiografie is de belangrijkste onderzoeksmethode in de diergeneeskundige cardiologie. Ze toont klepstructuren, bloedstroom en spierfunctie in detail. Doppleranalyse laat toe om drukverschillen en lekkages te beoordelen, wat cruciaal is voor de juiste diagnose.
Een ECG registreert de elektrische activiteit van het hart en identificeert ritme- en geleidingsstoornissen. Bij langdurige of intermitterende klachten kan een Holtermonitor gedurende 24 uur gebruikt worden.
Verhoogde bloeddruk (hypertensie) komt vooral voor bij katten met nier- of schildklieraandoeningen en belast het hart extra. Nauwkeurige meting helpt om secundaire schade te voorkomen en therapie te evalueren.