Oncologie
Kanker bij dieren is een complex en gevoelig onderwerp dat een zorgvuldige aanpak vraagt. Dankzij de vooruitgang in de diergeneeskunde zijn diagnose- en behandelmogelijkheden de laatste jaren sterk verbeterd, waardoor veel dieren met een goede levenskwaliteit verder kunnen leven.
Wat is kanker bij dieren?
Kanker is een verzamelnaam voor ziekten waarbij lichaamscellen zich ongecontroleerd delen. De aard en ernst variëren sterk naargelang het type tumor en het getroffen orgaan.
Goedaardige tumoren groeien meestal langzaam, blijven lokaal en zaaien niet uit. Kwaadaardige tumoren (kanker) dringen omliggende weefsels binnen en kunnen metastaseren naar organen zoals longen, lever of lymfeklieren. Een correcte differentiatie tussen beide is essentieel voor prognose en behandeling.
Bij honden komen onder meer mastceltumoren, melkkliertumoren, lymfomen en hemangiosarcomen vaak voor. Bij katten zijn dat onder andere plaveiselcelcarcinomen, melkkliertumoren en lymfomen. De frequentie verschilt per ras, leeftijd en geslacht. Vroege herkenning verhoogt de kans op succesvolle behandeling.
Hoe stellen we kanker vast?
Diagnose begint altijd met een grondig klinisch onderzoek, gevolgd door gerichte testen om het type en stadium van de tumor te bepalen.
De dierenarts onderzoekt het dier systematisch en beoordeelt eventuele zwellingen, lymfeknopen of organomegalie. Het doel is om verdachte letsels te lokaliseren en bijkomende onderzoeken te plannen.
Beeldvorming helpt om de tumor te lokaliseren, grootte te bepalen en eventuele uitzaaiingen te detecteren. Echografie is nuttig voor zachte weefsels, röntgenfoto’s voor longen en skelet, terwijl CT-scan meer detail geeft bij complexe of diepgelegen letsels.
Voor een definitieve diagnose is weefselonderzoek noodzakelijk. Bij een fijne naaldaspiratie (FNA) of een incisiebiopsie worden cellen of stukjes weefsel genomen en door een patholoog onderzocht. De resultaten geven inzicht in het type tumor, graad en agressiviteit, wat de verdere behandeling bepaalt.
Behandelopties
De keuze van behandeling hangt af van tumorsoort, locatie, stadium en algemene conditie van het dier. Vaak worden meerdere therapieën gecombineerd om het beste resultaat te bereiken.
Chirurgische verwijdering is de eerste keuze bij veel solide tumoren, zeker als ze nog niet uitgezaaid zijn. Een ruime resectiemarge vermindert de kans op recidief. Soms volgt aanvullende bestraling of chemotherapie om microscopische resten aan te pakken.
Chemotherapie wordt toegepast bij systemische tumoren (zoals lymfomen) of als nabehandeling na chirurgie. De dosis en frequentie worden zorgvuldig afgestemd om bijwerkingen te beperken. Veel dieren verdragen deze therapie beter dan mensen.
Na behandeling blijft regelmatige controle belangrijk om hergroei of nieuwe letsels tijdig op te sporen. Het comfort en welzijn van het dier staan altijd centraal. Een aangepaste voeding en pijnbestrijding dragen bij aan een goede levenskwaliteit.
Veelgestelde vragen
Bij een kankerdiagnose hebben eigenaars vaak praktische en emotionele vragen over prognose, kosten en de levenskwaliteit van hun dier.
In veel gevallen wel. Sommige tumoren kunnen volledig verwijderd worden, andere kunnen langdurig onder controle blijven met medicatie of therapie. De aanpak is altijd individueel afgestemd.
De kosten variëren sterk per type onderzoek en behandeling. Een transparante bespreking vooraf helpt eigenaars om een weloverwogen beslissing te nemen.
Wanneer pijn, ademhalingsproblemen of verlies van eetlust niet meer onder controle te houden zijn, kan euthanasie een humaan en liefdevol besluit zijn. De dierenarts begeleidt eigenaars zorgvuldig in dit proces, met respect voor dier en mens.